Torrecilla en Cameros.

Daar zit ik dan weer. In het ‘kamertje van Joska’. Net terug van vakantie.
Een vakantie, die anders was dan andere jaren. Korter ook en met een andere reden.
We besloten de vakantie af te maken zoals deze vorig jaar bedoeld was en daar wat daagjes aan vast te plakken.

Er is een jaar voorbij…

Een maand geleden was ik op een afscheidsbijeenkomst op de school waar ik gewerkt heb.
Een oud-collega-vriend vroeg me hoe het met me ging.
Ik zei ‘ik voel me goed’.
We kregen een gesprek over hoe dat feitelijk in hémelsnaam mogelijk is.
Je hebt een kind verloren. Moet je dan niet kapot gaan aan verdriet?
Hoe kan je je goed voelen, ook al zou dat een momentopname zijn?
Een andere collega verloor een paar jaar geleden haar partner plotseling. Na een tijd lang zonder iemand te leven had ze sinds twee jaar een hele fijne nieuwe relatie.
Op die bijeenkomst vertelde ze me dat ook hij overleden was een paar weken daarvoor.
‘Niet nog eens!’ Het kapotgaan van verdriet en het niet weten hoe je verder moet met het leven zonder die geliefde persoon kan een mens toch niet twee keer aan?
Een derde collega heeft tijdens mijn afwezigheid haar man verloren en is achtergebleven met haar kleine kinderen.
Een goede vriend van ons stapte onlangs, totaal onverwacht voor iedereen, uit het leven.

Weet je. Ik ben niet de enige. Er gebeuren dingen.
Heus niet bij iedereen in dezelfde heftige mate, maar een kind verliezen, een partner verliezen, een ouder verliezen op zeer jonge leeftijd. Er werd mij vorig jaar vaak gezegd dat het verliezen van je kind het ergste is dat je kan overkomen. Ik heb nooit geweten of dat waar is.
Ik vind ook niet dat het iets is waar je in vergelijking moet gaan.
De enige steun die ik aan die woorden ontleende was dat ik mezelf tijd moest gunnen.
Alles wat ik deed en niet deed was gerechtvaardigd.

Dit jaar zouden we niet op vakantie gaan.
Zin in rondtrekken had ik niet.
We zouden elk stukje grasveld rondom ons paradijsje in Dordrecht beliggen en daar tussen de bloemetjes en naast de fruitbomen de vrije tijd inhaleren.
Tot we op een dag in mei tegen elkaar zeiden ‘we zouden eigenlijk naar San Sebastián moeten gaan op 5 augustus’.
En zo geschiedde.

Het is 3 augustus 2019.
Een bericht van Facebook attendeert me op het bericht dat ik vorig jaar plaatste op 2 augustus: daar stond ons stoere busje op de top of the world op de Sierra Nevada.
Ik huil.
Op dat moment vorig jaar wist ik nog van niets.

We hadden een oude Peugeot Expert gekocht en maakten daar ‘ons busje’ van. Trots dat ik er op was! Leuk zelf ingericht met allerlei handigheidjes, onze logo’s op de zijkant en het ‘gratis op te halen matras’ paste werkelijk precies!
Zet je busje op een mooie plek, maak het bedje op en slapen maar.
Op 3 augustus 2018 was onze slaapplek aan het strand van Cabo de Gata.
De dag erna zouden we naar het noorden rijden en de vakantie eindigen, zoals altijd, in San Sebastián.
Vanaf die mooie plek aan het strand belde ik vlak voor het eten met Joska.
Het was niet echt een gezellig gesprek. Een gesprek van een puber met haar belerende moeder.
Het begon heus leuk en ik vertelde waar ons busje stond en ze zei me ‘Je vakantie is wel echt zoals je hem graag hebt hè, mam?’
Ondertussen bleek ze bezig met allerlei andere dingen, dus raakte afgeleid: ‘Hohohoho, pfffffff….. ik krijg veel te veel prikkels binnen, want hier wordt er ook iets aan me gevraagd enne Saartje enne de televisie enne….’
Ik raakte een beetje geïrriteerd en stelde voor iets later terug te bellen of dat ze zich anders even moest concentreren op ons gesprek.
Het werd een kort en kortaf gesprek.
Eigenlijk vandaag pas realiseer ik me dat dat het laatste gesprek met Joska was.

Deze dagen dit jaar zijn gevuld met herbeleven van de dagen van vorig jaar.
Vreemd dat je toen nog niet wist wat er boven je hoofd hing.

Op 14 juli 2018, vlak voor we weg zouden gaan, wilde ik nog even iets leuks met Joska doen.
Ik stelde voor om een kopje koffie te drinken bij De Beurs, waar Jarno werkte.
Zag ik ze nog allebei en zagen zij elkaar ook weer eens. Jarno woonde namelijk al geruime tijd op zichzelf.
Op die ochtend ging het niet goed met Joska, ze werd steeds zwart voor haar ogen en was erg onrustig. Ze had een shirtje aan met korte mouwen, waardoor de littekens op haar arm zichtbaar waren. Jarno vertelde me niet lang geleden dat die laatste ontmoeting, ook door de confrontatie met haar littekens, een nare herinnering is.
Pas toen hij daarover begon besefte ik dat dat ook míjn laatste ontmoeting was met Joska.

Ze voelde zich schuldig omdat zij mijn laatste-voor-de-vakantie-momentje-met-haar had verpest.
Ik kon alleen maar hopen dat mijn oprecht gemeende woorden haar konden geruststellen, liet de koffie voor wat het was en bracht haar naar huis.
Feitelijk is de herinnering aan deze laatste ontmoeting voor mij zo tekenend voor hoe het met Joska ging. Ze wilde zo graag goed doen voor de wereld om haar heen, haar letterlijke littekens op haar arm waren duidelijk zichtbaar en haar systeem deed niet mee.
Deze dagen overheerst mijn gevoel van opluchting voor mijn meisje dat ze eindelijk van al ‘die zooi’, zoals ze zelf zei, af was.

Eigenlijk besef ik pas tijdens dit schrijven dat een aantal dingen voor het laatst waren: laatst gezien, laatst gebeld, laatst samen op de bank en ik merk dat daar voor mij geen enkele extra waarde aan kleeft.
Kees-Jan vertelde me dat hij zo blij was dat hij nog een flinke slaap-lekker-knuffel heeft gekregen en gegeven op de bewuste avond en dat hij het rot voor me vond dat ik dat niet had en dat ik zo ver weg was op het moment dat het gebeurde.
Ik merk dat ik gelukkig van dat gemis geen last van heb.
De waarde zit hem voor mij niet in ‘de laatste keer dat’, maar in de laatste maanden vanaf december 2017, waar Jos en ik heel veel tijd samen hebben doorgebracht en heel dicht bij elkaar zijn gekomen.

Bijna elk jaar trekken we drie weken door Spanje. Alleen in 2017 hebben we dat, omwille van de zorg rondom Joska niet gedaan. Toen hebben we de vakantie opgesplitst in twee kortere tripjes.
‘Zorg goed voor jezelf!’ is een veelgehoord advies, maar is soms een echt heel erg lastige….
Je gaat op vakantie, weet dat je thuis niet persé iets echt kan doen voor je meisje, drukt haar op het hart dat ze je belt als het moet, als ze vlekken voor haar ogen krijgt, als ze zich onbegrepen voelt, als het snijden erger wordt. Bel me. Ook in de nacht.
Elke dag zorgde ik voor een opgeladen telefoon. Best een uitdaging wanneer je zoveel in je busje bent, slaapt en leeft….

Het is 4 augustus en we rijden het dorp in waar we vorig jaar waren op één of ander dorpsfeest.
Torrecilla en Cameros.
San Sebastián was net even iets te ver vanaf Cabo de Gata, dus we besloten niet verder te rijden, maar bij dit dorp een veldje te zoeken voor ons busje.
Mijn telefoon kon ik door het feest nergens makkelijk opladen. Er zaten nog maar een paar procentjes op, maar dat kwam in dit geval morgen wel goed. Het is tenslotte de laatste dag en gelukkig is het tot nu toe gelukt om altijd bereikbaar te zijn.
Op de achtergrond (want bewust niet teveel mee bezig zijn) opgelucht dat er in de vakantie niets is gebeurd, met een licht ongemakkelijk gevoel omdat ik nou net deze laatste nacht geen opgeladen telefoon heb en enorme zin om mijn kinderen, maar vooral Joska, weer in mijn armen te sluiten, vallen we rond kwart voor 12 in slaap.

Om 2 minuten voor 6 kijkt Rob op zijn telefoon hoe laat het is en ziet dat én Kees-Jan én Jarno een aantal keren hebben gebeld vanaf half 5.
Voor een aantal seconden legt hij zijn hoofd neer, kijkt naar mij en wil me niet wakker maken.
Deze seconden duren een eeuwigheid vertelt hij me later.
Hij wist dat het niet goed was.
Ook zijn telefoon is bijna leeg en ik bel Kees-Jan met de korte zin: ‘de telefoon is bijna leeg dus je moet snel zeggen wat er is’.
Hij had weinig woorden nodig.
De zinnen die ik uitschreeuwde galmen nog na in onze hoofden, de rondjes die ik liep voel ik nog altijd onder mijn voetzolen, de bus die ik meteen gereed maakte voor vertrek.
De paar minuten die Rob nodig had om te acclimatiseren om verantwoord te gaan rijden leken uren.
Ik moest naar haar toe!

Dit jaar besloten we om datzelfde veldje op te zoeken.
We wisten niet meer precies waar het was, maar we vonden het.
Benieuwd naar wat het ons zou doen en met de afspraak dat als de confrontatie te zwaar zou zijn dat we dan een andere plek zouden opzoeken zaten we dit jaar op dat veldje en spraken over Joska en het leven.
Om 00.24 uur zie ik haar voor me bij haar bedje in de Wattstraat achter deze laptop.
Ze spreekt haar afscheid in aan papa en mij.
Ik wist nog van niets toen.
Nu weet ik het wel en ik loop met haar mee de rest van de nacht in.
Om haar hand vast te houden en samen te zijn.
Om mijn eigen verwerking van die vreemde tijd, waar je nog van niets weet, terwijl je leven totaal verandert.
Om de plaatsvervangende eenzaamheid van je kind enigszins op te willen heffen.

Na het voeren van een mooi gesprek met mijn geliefde, na het inhaleren van de weidse en heldere sterrenhemel, na het toasten op mijn prachtige dochter en met een fijne Rioja gaan we rustig slapen.
Rond 8.00 uur worden we wakker, maken een kopje koffie, wachten tot de zon over de berg komt en rijden naar San Sebastián.

De afgelopen dagen in deze vakantie ben ik me bewust van de dagen en momenten van vorig jaar.
Daarbinnen dringen sommige gevoelens zich onverwacht aan me op, waar andere momenten emotioneel geruisloos aan me voorbij gaan.
De eerste keer dat ik ons busje dit jaar van slaapplek gereed maakte voor verder rijden was zo’n onverwachte ontmoeting met de pijn van vorig jaar.
Ik was benieuwd wat het veldje bij Torrecilla en Cameros met me zou doen, maar word nu ineens overvallen door de route vanaf deze plek naar het noorden.
Ik vraag Rob even niet te praten en geef mijn tranen de ruimte.
Vorig jaar… deze weg…
Wanhoop, pijn, wetende dat de reis nog lang duurt en dus geduld moeten hebben.
Ik moet naar haar toe.

Mijn meisje toch.
Ze is dood.
Ze heeft het gewoon gedaan.

Omdat ik van tevoren niet kon inschatten hoe deze nacht zou verlopen hebben we voor 5 augustus één nacht in een pension geboekt.
We struinen nog een aantal dagen door onze geliefde stad, hangen in de hitte op het strand , pakken onze vouwfietsjes om de buitenwijken te onderzoeken, zetten de bus in de avond op de boulevard, drinken vieze Txakoli onder de sterren en genieten.

Ik ben in staat te genieten.

Ik ben in staat om vakantie te vieren en te voelen zoals ik dat altijd deed.

Ja, oud-collega-vriend, hoe vreemd het ook in mijn eigen oren klinkt, het is dus gewoon wel mogelijk: je gaat niet kapot.

Ja, lieve dochter, ik heb de vakantie zoals ik die graag heb.

Ik heb niet veel met ‘dat zou Joska ook willen, dus dat zou je dan voor haar moeten doen’, maar weet wel dat jij, liefje, alle mensen om je heen alles gunde. Je was nooit afgunstig naar anderen. Misschien alleen op hun manier van (veel makkelijker) zíjn.
Dus daarom weet ik dat je mij dit gunt. Een vakantie zoals ik hem graag heb.
Ik wil niet persé langer blijven, want het is een andere vakantie dan dat we ooit deden, dus voor nu is het goed, maar waar ik bang was voor alleen maar beladenheid openbaart mijn open hart zich weer.

Op 9 augustus rijden we naar Nederland en nu zit ik te schrijven in het kamertje van Joska.
Ik kijk om me heen, inhaleer haar blije koppie op de verschillende foto’s en houd zo zielsveel van haar.
Ik ben blij dat we dit gedaan hebben.