De eerste kerst zonder Joska.

Daar zit ik dan in ons boshuisje.
Kerst is voorbij en zonder daar dramatisch over te doen: het was fijn.
Fijn in Lanaken, fijn met Rob.

Ik heb Joska haar laptop in gebruik en dat nodigt uit tot schrijven.
Zelf heb ik nooit een laptop gehad en Lanaken is feitelijk ook altijd de plek om zonder pc te zijn, ook al moet er heus wel eens wat aan werk gedaan worden hier.

De afgelopen dagen merk ik dat mijn hoofd druk is met allerlei onderwerpen om over te schrijven: gedachten, gevoelens, feiten en vragen die uit het niets ontstaan of juist door een iets worden getriggerd.
Het kan zijn dat ik de aankomende dagen vaker ga schrijven om die wirwar van gevoelens en gedachten te ontrafelen. Het rustiger te krijgen in hart en hoofd.

De laptop van Joska staat hier nou toch….

Het is fijn om spulletjes van Joska om me heen te hebben of te gebruiken. Ze is dan op een andere manier dan alleen in herinnering bij me.

Wanneer ik wil kan ik even foto’s zien, stukjes tekst van of over haar lezen, haar knuffel tegen me aan houden en voor mij is dat fijn.

Ik merk dat ik daar een sterke behoefte aan heb en geef daar gewoon aan toe en zorg er dus ook voor dat ik eraan toe kan geven als ik elders ben.

Mensen om me heen vragen zich wel eens af of ik dan niet juist teveel met Joska bezig blijf, of ik niet teveel ga piekeren, of het niet beter is om afleiding te zoeken.
Tja… vanmiddag sprak ik met Marijn over het moeilijke onderwerp ‘troost’.

Ook daar wil ik het wel eens met jullie over hebben.

Wat is troost en hoe bied je rouwende mensen troost?
En hoe kan je uiting geven aan de makkelijk ogende zin ‘iedereen rouwt op zijn/haar manier’?

Kerst is voorbij en eigenlijk was het in concrete zin niet veel anders voor mij als andere jaren.
De kinderen waren al meerdere jaren niet meer bij me met de kerstdagen.
Wij hebben als gezin kerst vaak met ons vijven gevierd en hadden geen ‘vast programma’ naar de wederzijdse ouders. Vanaf onze scheiding werden dit soort feestdagen natuurlijk ook gescheiden gevierd en naarmate de kinderen ouder werden, werden hun persoonlijke wensen duidelijker en die respecteerden we dan.
Daarom is de concréte uitwerking van kerst voor mij niet veel anders dan andere jaren.
En was ook deze kerst gewoon fijn.

Fijn in Lanaken, fijn met Rob.

En dat laatste is bijzonder genoeg, want natuurlijk was er tegelijkertijd dat immens grote verschil met al die andere jaren: mijn lieve, mooie dochter is er niet meer en ze komt ook nooit meer.
Het is van groot belang dat je als partners de ander volledig de ruimte kan geven die hij of zij nodig heeft. Ik denk dat de kans dat partners elkaar totaal niet meer kunnen bereiken bij zulke grote gebeurtenissen erg groot is. Rob en ik ‘doen’ dat gelukkig heel goed met elkaar en daar ben ik enorm dankbaar voor.

Tranen wellen op, een aantal keren per dag, dwars door gelukkige of ontspannen momenten heen. Soms aangekondigd door een gedachte, soms voortkomend uit een gesprekje, soms totaal uit het niets.

Soms biggelen ze over mijn wangen, soms stokken ze in mijn keel.

Een kind van mij is dood en ze koos daar zelf voor. HOE IS DAT TOCH IN HEMELSNAAM MOGELIJK?!

Pijn.

Stilte.

Adem.

Ze koos er zelf voor.

Dat is wat mij en ons steeds weer op de been houdt en waarvan ik hoop dat jullie dat ook voor ogen houden: Joska wilde zélf niet meer op deze aarde zijn.
Hoe ver dat ook van ons bed staat, omdat wij ‘leven’ altijd voorop stellen, was Joska al vrij vroeg bezig met het recht van mensen om te kiezen voor de dood, in plaats van te móeten leven.

Ouders die ik ken vanaf de tijd dat ze op de basisschool zat hebben contact met me gezocht om herinneringen te delen. Het verruimde mijn beeld over haar zijn op jonge leeftijd en ook dat wil ik met jullie delen. Vergeet niet dat naast dat het verdrietig is dat ze er nu niet meer is, dat het ook heel moeilijk is om je kind altijd maar zo te zien strijden. Met zichzelf, met haar wereld en met de wereld.
Die strijd hoeft in ieder geval niet meer.

Morgen meer...